درست مانند زمانی که احساس گرما باعث فعال شدن غدد عرق در ما میشود، اگر مغز نیز در شرایط ناپایدار قرار گیرد، احساس ناامنی خواهد کرد.

این احساس ناامنی، بخشی از حافظه ما را که غالبا  از پیغامهای هشدار دهنده پُر  شده را فعال میکند. این پیغامها معمولا هشدار هایی است که والدین در زمان کودکی به ما داده اند که به شکل جمله در ذهن ما مرور میشوند و  آنها را افکار خود آیند منفی یا اتوماتیک نام گذاری کرده اند .

این افکار که غالبا با کلماتی همچون نکنه… و اگر …آغاز میشوند را شاید بتوان بعنوان ضایعات ذهن از آنها یاد کرد و همچون دود یا ادرار که بعنوان ضایعات ماشین یا کلیه به حساب می آیند، دور ریختنی اند و در مقالاتی تعداد این افکار را در شبانه روز تا ۶۰ هزار جمله نیز تخمین زده اند.

تصور کنید مغز  از این وضعیت ناپایدار احساس ناامنی می کند، و شروع به مرور جملاتی می کند که در حافظه ما ضبط شده اند و  هنگامی که اتفاقی رخ میدهد ما به اشتباه فکر میکنیم این را از قبل توسط “ندای درون” مطلع شده بودیم. این در حالی است که یک ساعت خراب هم در شبانه روز دو بار ساعت را صحیح نشان می دهد و اینکه از این ۶۰ هزار فکر مرور شده یکی هم اگر بصورت تصادفی درست از آب در بیاید دلیلی بر صحت این به اصطلاح “ندای درون” نیست.

بنابراین اگر به این فرایند آگاهی لازم نداشته باشیم و به این افکار اعتبار دهیم و آنها را با واقعیت یک جنس بدانیم، بابت هر کدام از آنها احساس ما درگیر و سیستم بدن نسبت به آن واکنش نشان خواهد داد که این واکنش بدن را ما بصورت دلهره و حال بد و اضطراب و…. تجربه خواهیم کرد.

این نکته نیز حائز اهمیت است؛ همانگونه که جلو دود ماشین یا کارکرد کلیه را نمیتوان گرفت و آن ضایعات را دور می ریزیم و توجهی به آنها نمی کنیم به این “چوپان دروغگوی ذهن” نیز می توانیم توجه نکنیم و اعتبار نبخشیم چرا که اگر کمی دقت کنیم متوجه خواهیم شد که از هر میلیونها فکری که تولید می کند یکی هم به واقعیت نمی پیوندد و ما اگر از کسی فقط چند بار دروغ بشنویم اعتبار حرفهای او برای ما زیر سئوال خواهیم رفت .

مراقب این “چوپان دروغگوی ذهنمان” باشیم و ندای درون قلمدادشان نکنیم و اعتباری برای آنها قائل نباشیم و به فرمایش مولانا :

ای خبرهات از خبر ده بی خبر / توبه تو از گناه تو بَتَر.

 

دکتر حسام فیروزی

تابستان ۱۴۰۱ تهران